Herfretten
Bij elke gitaar of basgitaar die gebruikt wordt zullen vroeger of later de fretten vervangen moeten worden (refret). Dit kan een ingrijpende operatie zijn, waar ervaring voor nodig is. Elke gitaar heeft altijd zo zijn specifieke punten bij het herfretten waar rekening mee gehouden moet worden.
Voor het fretten heb ik diverse maten Dunlop en Jescar fretdraad op voorraad in nickel silver en stainless steel. Op bestelling kan ik ook diverse andere soorten draad leveren, zodat er altijd een oplossing is voor jouw instrument.
Fender stratocaster herfretten met stainless steel
Meestal worden bij gebruikte gitaren die veel bespeeld zijn de fretten vervangen. Af en toe doe ik het ook met nieuwe gitaren, zoals deze Mexicaanse Fender stratocaster. De gitaar had een 7,25" ronde toets en nickel silver fretten. Op verzoek is de toets platter gemaakt naar 10" en zijn de fretten vervangen door stainless steel. De kunsstof topkam is ook meteen vervangen voor een topkam van been.
De fretten worden verwijderd door ze te verhitten met een soldeerbout. Mocht er secondelijm zijn gebruik, dan verbreekt de hitte de verbinding. Met een speciale tang worden de fretten voorzichtig uit het hout gedrukt.
Dit is een nieuwe gitaar met een harde pao ferro toets. Er is gelukkig weinig schade aan het hout. Sommige toetsen, zoals ebben en rosewood kunnen beschadigen. Deze schade moet dan eerst hersteld worden om door te gaan.
De toets heeft vanuit de fabriek een 7,25" radius. Dit kan heel prettig zijn om akkoorden op te spelen, maar voor solo spel met veel opdrukken kan het ook problemen geven. In de meeste gevallen moet de hoge E snaar een hogere actie krijgen dan normaal, om te zorgen dat een volle noot opdrukken rond de 12e-17e fret nog haalbaar is.
De toets wordt handmatig geschuurd en gecorrigeerd naar de nieuwe radius. Dit gebeurd met een lange geprofileerde aluminium koker met schuurpapier. Ook wordt de hals pen opnieuw ingesteld. Nadat alles met een grove korrel is bewerkt, wordt de toets fijner geschuurd, totdat deze bijna gepolijst is. Dit geeft later een aangenaam gevoel tijdens het spelen.
De toets na correctie. De radius van 10" is over de hele lengte van de toets geschuurd. Hierna wordt ook de diepte van de sleuven waar de fretten in komen gecontroleerd; er is tenslotte materiaal weggehaald.
Recht fretdraad wordt eerst in de correcte radius gewalst. Daarna worden ze per positie op maat geknipt en gesorteerd. Ik knip voor elke fret, ongeacht of er een binding om de toets loopt, aan de zijkanten een stukje van de z.g.n. 'tang' weg, het stukje draad wat in het hout zit.
Dit geeft een voordeel als de toets later gaat krimpen, dan steken alleen de bovenste stukjes van de fret uit, wat gemakkelijk te repareren is.
Met name voor stainless steel fretten is een pers ideaal. Een losse strat hals als deze kan in zijn geheel onder de pers. Een contra stuk met de juiste toets radius zorgt voor een evenwijdige druk. Bij andere gitaren wordt er met een hamer gefret, omdat ze niet onder de pers passen, of het niet anders kan.
Fretten worden altijd met warme beenderlijm in het hout geplaats. Alle eventuele loze ruimte in het hout worden daarmee goed uitgevuld. Ook wordt het kopse hout langs de fretten wat beschermd, wat bij een toekomstige fretbeurt minder schade aan het hout kan geven. De lijm laat ook gemakkelijk weer los met hitte.
Nadat alle fretten in de hals zitten, moet de hals een nacht drogen.
De zijkanten van de fretten worden schuin gemaakt met een vijl in een houder onder een bepaalde hoek. Voor stainless steel fretten gebruik ik speciaal geharde vijlen, en zelfs die gaan maar kort mee.
De uiteindes van de fretten, waar de fret het hout raakt, worden rond gevijld, zodat er geen scherpe randen voelbaar zijn aan de hals.
De hals pen wordt opnieuw ingesteld om alle fretten te kunnen vlakken. Zelfs met een goede pers zullen er altijd kleine hoogte verschillen zijn tussen de fretten, die gelijk gemaakt moet worden. Het schuren gebeurd met een lange, vlak gefreesde stalen koker met schuurpapier.
Door het vlakken worden de fretten plat gemaakt. Vervolgens moeten de fretten weer rond gevijld worden. Dit gebeurd met een fret vijl, en in het geval van stainless steel fretten, met een diamant vijl. Ook worden de uiteindes van de fretten weer verder afgerond.
De fretten worden hierna verder geschuurd en gepolijst. Hierbij wordt micromesh schuurpapier gebruikt voor het polijsten. Het voordeel is dat er bijna geen afval bij vrij komt. Staalwol wordt niet gebruikt, het staal stof wat vrij komt gaat overal in zitten en kan zelfs pickups beschadigen. Vloeibaar polijstmiddel wordt ook niet gebruikt, dat is soms lastig uit het hout en langs de fretten te verwijderen.
De nieuwe fretten in de hals. Als laatste wordt de toets behandeld met wat olie.
